گواهی عدم پرداخت چک سند رسمی است که توسط بانک محال علیه (بانکی که چک از آن صادر شده) صادر میشود. این گواهی ثابت میکند که چک شما در سررسید مشخص، به دلایلی مانند کمبود موجودی، عدم مطابقت امضا، بسته بودن حساب و غیره، پرداخت نشده است. بدون این مدرک، امکان شکایت کیفری برای شما وجود نخواهد داشت.
فهرست مطالب
گواهی عدم پرداخت چک چیست؟
چک، یکی از رایجترین اسناد تجاری در معاملات است، اما متأسفانه برگشت خوردن آن نیز امروزه به مشکلی شایع تبدیل شده است. در چنین شرایطی، دارنده چک برای پیگیری قانونی و احقاق حق خود نیاز به یک سند معتبر دارد؛ سندی به نام « گواهی عدم پرداخت چک » یا اصطلاحاً «گواهی اعسار». این سند، در واقع کلید اصلی شکایت و مسیر قانونی برای وصول طلب شماست.
گواهی عدم پرداخت چک سند رسمی است که توسط بانک محال علیه (بانکی که چک از آن صادر شده) صادر میشود. این گواهی ثابت میکند که چک شما در سررسید مشخص، به دلایلی مانند کمبود موجودی، عدم مطابقت امضا، بسته بودن حساب و غیره، پرداخت نشده است. بدون این مدرک، امکان شکایت کیفری برای شما وجود نخواهد داشت.
موارد صدور گواهی عدم پرداخت چک
بر اساس مقررات بانکی و قوانین مربوط به چک، بانک در شرایط متعددی مجاز به پرداخت نکردن وجه چک است. آگاهی از این دلایل به شما کمک میکند تا از بروز برخی مشکلات جلوگیری کنید. این موارد به شرح زیر است:
- عدم رعایت فرمت قانونی: مندرجات چک طبق قانون حاکم بر آن (مانند تاریخ، مبلغ، نام گیرنده) درج نشده باشد.
- قلمخوردگی: چک قلمخوردگی داشته و ظهرنویسی (پشتنویسی) مبنی بر صحت آن نشده باشد.
- چک مدتدار: چک مدت دار (با تاریخ وعده دار آینده) صادر شده باشد. بانکها ملزم به پرداخت چکهای وعدهدار نیستند.
- کمبود موجودی: مشتری فاقد موجودی و اعتبار کافی باشد.
- عدم ارائه مدارک: ارائهدهنده چک به بانک، مدارک لازم و قابل قبول (مانند شناسنامه، گواهینامه، کارت ملی) را جهت دریافت وجه نداشته باشد.
- مسدودی حساب: مسدود بودن وجوه حساب جاری از طرف مقامات قضایی و دیگر مراجع ذیصلاح.
- مفقودی یا جعل: اعلام صاحب حساب، ذینفع یا مراجع قضایی مبنی بر مفقودی، کلاهبرداری، جعل یا سرقت چک.
- عدم تطبیق امضا: امضای صادرکننده چک با نمونه امضای نزد بانک مطابقت نداشته باشد.
اقدامات لازم و دلایل صدور گواهی عدم پرداخت:
دارنده چک در موارد زیر میتواند با ارائه چک به بانک، تقاضای صدور گواهی عدم پرداخت نماید:
- کسر موجودی: هنگام ارائه چک، موجودی حساب صادرکننده کافی نباشد.
- مسدودی حساب: حساب جاری صادرکننده توسط مراجع قضایی یا بانک مسدود شده باشد.
- عدم مطابقت امضا: امضای چک با نمونه امضای موجود در بانک مغایرت داشته باشد.
- تقدم تاریخ (چک وعدهدار): تاریخ چک برای آینده باشد.
- مخدوش بودن متن: متن چک مخدوش باشد، مگر اینکه صحت آن توسط صادرکننده در پشت چک تأیید شده باشد.
- مغایرت مبلغ: مغایرت بین مبلغ عددی و حروفی چک وجود داشته باشد.
- بسته بودن حساب: حساب جاری صادرکننده به هر دلیلی، از جمله صدور چک بی محل ، بسته شده باشد.
تبصرههای مهم:
- صاحب حساب حق ندارد چک را طوری تنظیم کند که در بانک قابل پرداخت نباشد.
- بابت صدور هر برگ گواهی عدم پرداخت، مطابق تعرفه، از صاحب حساب مبلغی دریافت میشود.
- برای هر چک فقط یک بار گواهی عدم پرداخت صادر میشود، اما صدور گواهی المثنی (کپی certified) بلامانع است.
- چنانچه چک برگشتی منجر به صدور کیفرخواست شود، بانکها تا سه سال از افتتاح حساب جاری برای آن فرد خودداری میکنند.
مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت برای چکهای پشتنویسی شده
برای چکهایی که پشتنویسی (ظهرنویسی) شدهاند، مهلتهای قانونی خاصی برای دریافت گواهی عدم پرداخت وجود دارد. این مهلتها برای حفظ حق دادخواهی علیه پشتنویس چک تعیین شدهاند. اگر دارنده چک پس از مراجعه به بانک با عدم پرداخت مواجه شود، برای اینکه بتواند نه تنها از صادرکننده، بلکه از پشتنویس نیز وجه چک را مطالبه کند، باید در این فرصتهای قانونی اقدام کند:
- برای چکهای صادرشده و قابل وصول در یک شهر: ۱۵ روز از تاریخ سررسید چک.
- برای چکهای صادرشده بین دو شهر مختلف در ایران: ۴۵ روز از تاریخ سررسید چک.
در صورت رعایت این مهلتها و دریافت گواهی، دارنده چک میتواند به طور حقوقی علیه هر دو طرف (صادرکننده و پشتنویس) اقامه دعوا کند. با این حال، توجه به این نکته حیاتی است که در این حالت تنها مسیر حقوقی قابل پیگیری است و امکان شکایت کیفری علیه پشتنویس وجود ندارد. اگر دارنده در این زمانبندیهای مشخص شده به بانک مراجعه نکند، حق مراجعه به پشتنویس را از دست میدهد و تنها میتواند برای مطالبه وجه، به صادرکننده اصلی چک مراجعه نماید
مشاوره با وکیل جهت دریافت گواهی عدم پرداخت چک
مراحل دریافت گواهی عدم پرداخت چک
- مراجعه به بانک: پس از برگشت خوردن چک، حداکثر ظرف ۶ ماه از تاریخ سررسید (و با توجه به مهلتهای خاص برای چکهای پشتنویسی شده)، باید به شعبهای که چک در آن صادر شده است مراجعه کنید.
- تکمیل درخواست: فرم درخواست گواهی عدم پرداخت را پر کرده و همراه با اصل چک برگشتی و شناسنامه خود به متصدی بانک تحویل دهید.
- دریافت گواهی: بانک پس از بررسیهای لازم، گواهی عدم پرداخت را صادر و به شما تحویل میدهد. دقت کنید که این گواهی حتماً باید مُهر و امضای بانک را داشته باشد.
اقدامات لازم پس از دریافت گواهی عدم پرداخت چک
پس از دریافت گواهی عدم پرداخت چک، شما دو مسیر قانونی پیش رو دارید:
- شکایت کیفری: با در دست داشتن اصل چک، اصل گواهی عدم پرداخت و شناسنامه، میتوانید از صادرکننده چک به اتهام صدور چک بلامحل شکایت کنید. این اقدام میتواند منجر به مجازاتهای قانونی از جمله حبس برای صادرکننده شود.
- طرح دعوی حقوقی: شما میتوانید برای وصول مبلغ چک، به طور جداگانه یا همزمان با شکایت کیفری، یک دعوای حقوقی نیز علیه صادرکننده اقامه کنید. در مورد چکهای پشتنویسی شده که در مهلت قانونی گواهی گرفتهاید، این دعوای حقوقی شامل پشتنویس نیز میشود.
مشاوره تلفنی ژیان : راهکاری سریع و مطمئن
فرآیند دریافت گواهی و پیگیریهای قانونی پس از آن، با توجه به جزئیات، تبصرههای فراوان و مهلتهای حساس قانونی (به ویژه برای چکهای پشتنویسی شده)، ممکن است پیچیده و گمراهکننده باشد. تفسیر صحیح محتوای گواهی، انتخاب مسیر صحیح حقوقی یا کیفری، و تهیه دادخواستهای دقیق، نیاز به تخصص دارد. مشاوره تلفنی ژیان این امکان را به شما میدهد که بدون اتلاف وقت و هزینه، در هر مرحله از مشکل خود—از تشخیص دلیل صحیح برگشت چک و بررسی مهلتهای قانونی تا اقدامات قانونی پس از آن—با یک وکیل متخصص در حوزه چک صحبت کنید و بهترین راهکار را متناسب با شرایط خاص خود دریافت نمایید.
یک مشاور آگاه میتواند شما را از آخرین تغییرات قوانین چک مطلع کند، از افت حقوقی شما جلوگیری نماید و احتمال موفقیت شما در دادگاه را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
بدون دیدگاه