نحوه تغییر نام در ایران: از کجا باید شروع کرد؟
نام، نخستین عنصر هویت هر انسان است. بسیاری از افراد در طول زندگی خود ممکن است به دلایل مختلف—از جمله نامناسب بودن اسم، بیمعنی بودن، ریشه نامطلوب، مشکلات اجتماعی یا حتی دلایل روانی—تصمیم به تغییر نام بگیرند.
مطابق قوانین ایران، تغییر نام (چه تغییر نام کوچک و چه نام خانوادگی) قانونی است و روند مشخصی دارد. این روند ممکن است از طریق ثبت احوال یا دادگاه عمومی حقوقی انجام شود.
در این مقاله، تمام مراحل و نکات قانونی نحوه تغییر نام را به صورت کامل، کاربردی و قابل اجرا توضیح میدهیم.
فهرست مطالب
مراحل اصلی نحوه تغییر نام
تغییر نام در ایران از دو مسیر قانونی امکانپذیر است:
۱. تغییر نام از طریق اداره ثبت احوال
در موارد بسیاری، تغییر نام با تصمیم «کمیته نام» در ثبت احوال انجام میشود و نیاز به دادگاه وجود ندارد.
ثبت احوال درخواستهایی را که نام جدید مطابق مقررات باشد، مستقیماً تأیید میکند.
۲. تغییر نام از طریق دادگاه
اگر ثبت احوال درخواست را رد کند، یا نام انتخابی خلاف مقررات باشد، متقاضی باید دادخواست تغییر نام در دادگاه عمومی حقوقی ثبت کند.
در دادگاه، قاضی دلایل تغییر نام را بررسی کرده و در صورت قانع شدن، حکم تغییر را صادر میکند.
شرایط قانونی تغییر نام
چه افرادی حق درخواست تغییر نام دارند؟
۱. افراد بالای ۱۸ سال
هر فردی که سن قانونی دارد (۱۸ سال تمام) میتواند شخصاً اقدام کند.
نیازی به اجازه والدین یا هر شخص دیگری نیست.
۲. افراد زیر ۱۸ سال
افراد زیر سن قانونی تنها در شرایط زیر میتوانند تغییر نام دهند:
- با درخواست ولی یا قیم قانونی
- یا دریافت حکم رشد از دادگاه
۳. افراد محجور
افرادی که تحت سرپرستی قانونی هستند، تنها از طریق قیم یا امین میتوانند درخواست دهند.
چه نامهایی قابل تغییر هستند؟
طبق قوانین ثبت احوال، برخی اسمها به راحتی قابل تغییرند، برخی با شرایط خاص و برخی تقریباً غیرقابل تغییر هستند.
دسته اول: نامهایی که بهصورت قطعی قابل تغییرند
- نامهای بیمعنی یا نامناسب
- نامهایی که باعث تمسخر یا ناراحتی فرد میشود
- نامهایی که ریشههای نامطلوب دارند
- اسامی خیلی قدیمی و منسوخ
- اسامی که دارای غلط املایی واضح هستند
- نامهایی که با جنسیت فرد مطابقت ندارند
- نامهایی که مشابه نام خواهر/برادر یا پدر/مادر است و مشکل ایجاد میکند
دسته دوم: نامهایی که تغییر آنها نیازمند دلیل موجه است
- اسامی مذهبی
- اسامی پرکاربردی که دلایل قوی برای تغییر نیاز دارند
- نامهایی که فرد به دلیل مشکلات خانوادگی از آن ناراضی است
دسته سوم: نامهایی که معمولاً قابل تغییر نیستند
- اسامی رسمی در اسناد قبلی که چندین بار اصلاح شدهاند
- نامهایی که فرد بدون دلیل شغلی یا اجتماعی قصد دارد تغییر دهد
چه نامهایی قابل تغییر هستند؟
طبق قوانین ثبت احوال، برخی اسمها به راحتی قابل تغییرند، برخی با شرایط خاص و برخی تقریباً غیرقابل تغییر هستند.
دسته اول: نامهایی که بهصورت قطعی قابل تغییرند
- نامهای بیمعنی یا نامناسب
- نامهایی که باعث تمسخر یا ناراحتی فرد میشود
- نامهایی که ریشههای نامطلوب دارند
- اسامی خیلی قدیمی و منسوخ
- اسامی که دارای غلط املایی واضح هستند
- نامهایی که با جنسیت فرد مطابقت ندارند
- نامهایی که مشابه نام خواهر/برادر یا پدر/مادر است و مشکل ایجاد میکند
دسته دوم: نامهایی که تغییر آنها نیازمند دلیل موجه است
- اسامی مذهبی
- اسامی پرکاربردی که دلایل قوی برای تغییر نیاز دارند
- نامهایی که فرد به دلیل مشکلات خانوادگی از آن ناراضی است
دسته سوم: نامهایی که معمولاً قابل تغییر نیستند
- اسامی رسمی در اسناد قبلی که چندین بار اصلاح شدهاند
- نامهایی که فرد بدون دلیل شغلی یا اجتماعی قصد دارد تغییر دهد
مدارک لازم برای تغییر نام
مدارک عمومی مورد نیاز
- اصل شناسنامه
- کارت ملی
- تکمیل فرم درخواست تغییر نام
- یک عکس جدید (در برخی ادارات ثبت احوال)
- ارائه دلایل موجه
مدارک خاص در برخی پروندهها:
استشهادیه محلی
در بعضی پروندهها، ارائه یک برگه استشهادیه با امضای ۲ تا ۳ شاهد باعث تقویت درخواست میشود.
رأی یا گواهی پزشکی
اگر تغییر نام به دلیل شرایط روانی یا گرههای احساسی باشد، برخی افراد بهصورت اختیاری نامه متخصص روانشناس یا روانپزشک ارائه میدهند.
رضایت ولی یا حکم رشد برای افراد زیر ۱۸ سال
این مدارک برای متقاضیان زیر سن قانونی الزامی است.
مراحل کامل نحوه تغییر نام در ثبت احوال
ثبت درخواست در اداره ثبت احوال:
مرحله اول: مراجعه و تکمیل فرم درخواست
ابتدا متقاضی باید با مدارک لازم به اداره ثبت احوال مراجعه کند و فرم تغییر نام را تکمیل کند.
مرحله دوم: بررسی پرونده توسط کمیته نام
کمیته نام بر اساس:
- قوانین ثبت احوال
- معنای نام جدید
- تطابق نام جدید با جنسیت
- سابقه نام انتخابی
درخواست را بررسی کرده و نتیجه را اعلام میکند.
مرحله سوم: صدور رأی تغییر نام
در صورت موافقت، نام جدید در سیستم ثبت میشود و متقاضی برای صدور شناسنامه جدید معرفی میگردد.
مراحل کامل تغییر نام از طریق دادگاه
اگر ثبت احوال درخواست را رد کند، ادامهی کار از طریق دادگاه است.
ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
۱. تنظیم نمونه دادخواست تغییر نام
دادخواست باید دقیق، حقوقی و همراه با دلایل باشد.
(در صورت نیاز میتوانم این دادخواست را برای شما آماده کنم.)
۲. ارسال پرونده به دادگاه عمومی حقوقی
پرونده پس از ثبت به شعبه صالح ارسال میشود.
رسیدگی در دادگاه
جلسه دادرسی
دادگاه دلایل متقاضی را بررسی کرده، شهود را میشنود و از ثبت احوال نیز نظر میخواهد.
صدور حکم
اگر قاضی دلایل را کافی بداند، حکم رسمی تغییر نام صادر میشود.
اجرای حکم و صدور شناسنامه جدید
پس از دریافت رأی، متقاضی باید مجدداً به اداره ثبت احوال مراجعه کند تا نام جدید در شناسنامه و سیستم ثبت احوال درج شود.
مدت زمان انجام تغییر نام
از طریق ثبت احوال:
- بین ۳۰ تا ۶۰ روز
از طریق دادگاه:
- بین ۲ تا ۴ ماه
- سپس ۱۵ تا ۳۰ روز برای صدور شناسنامه جدید
نکات بسیار مهم در فرآیند تغییر نام
نکات کلیدی قبل از اقدام
– انتخاب نام مناسب
نام جدید باید:
- معنای واضح داشته باشد
- با فرهنگ جامعه سازگار باشد
- با جنسیت فرد همخوانی داشته باشد
– بررسی لیست نامهای مجاز و ممنوع
ثبت احوال برخی نامها را به دلایل فرهنگی، مذهبی یا اجتماعی نمیپذیرد.
– نکات مهم بعد از تغییر نام
– بهروزرسانی تمام مدارک
پس از صدور شناسنامه جدید، باید مدارک زیر را تغییر دهید:
- کارت ملی
- گواهینامه
- حسابهای بانکی
- مدارک دانشگاهی
- بیمه و مدارک شغلی
– اعلام تغییر نام به ادارات مختلف
برخی سازمانها ممکن است تأییدیه ثبت احوال را درخواست کنند.
مزایای استفاده از وکیل برای تغییر نام
- وکیل پرونده را بدون خطا ثبت میکند
- دلایل قوی تنظیم میکند
- در دادگاه از حقوق متقاضی دفاع میکند
- روند پرونده را بسیار سریعتر میکند
ما در گروه مشاوره ژیان آماده ارائه خدمات در این زمینه هستیم ، برای راهنمایی بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید.
){kind=link}
بدون دیدگاه