ازدواج دختر بدون اذن پدر ممکن است یا نه؟ آنچه در ادامه میخوانید :
در نظام حقوقی ایران، ازدواج دختر باکره برای اولین بار، حتی پس از رسیدن به سن بلوغ، نیازمند اذن پدر یا جد پدری است. این امر بر اساس ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی صورت می‌گیرد. با این حال، قانونگذار شرایطی را نیز پیش‌بینی کرده است که در آن دختر می‌تواند بدون اجازه ولی قهری خود ازدواج کند. این شرایط شامل امتناع غیرموجه ولی از دادن اجازه و یا عدم حضور یا فقدان ولی می‌شود. در چنین مواردی، دختر می‌تواند با مراجعه به دادگاه و طی مراحل قانونی، مجوز لازم برای ازدواج را کسب نماید. این متن به بررسی دقیق‌تر این شرایط و مراحل قانونی مرتبط با ازدواج دختر بدون اذن پدر می‌پردازد.
ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی به طور مشخص این موضوع را بیان می‌کند:
نکاح دختری که هنوز شوهر نکرده اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد موقوف به اجازه پدر یا جد پدری او است و هرگاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند دختر می‌تواند با معرفی کامل مردی که می‌خواهد با او ازدواج کند و شرایط نکاح و مهری که بین آنها قرار داده شده به دادگاه مراجعه کند. مراتب به پدر یا جد پدری اطلاع داده می شود و بعد از تاریخ اطلاع و عدم پاسخ موجه از طرف ولی، دادگاه مزبور می‌تواند اجازه نکاح را صادر نماید.
شرایط ازدواج بدون اذن پدر:
با وجود الزام به کسب اجازه از پدر یا جد پدری، قانونگذار شرایطی را پیش‌بینی کرده است که در آن دختر می‌تواند بدون اذن ولی قهری خود ازدواج کند:
امتناع غیرموجه ولی: اگر پدر یا جد پدری بدون دلیل موجه و منطقی از دادن اجازه ازدواج خودداری کنند، دختر می‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند.
مراحل قانونی در صورت امتناع ولی:
مراجعه به دادگاه خانواده: دختر باید با ارائه مدارک شناسایی خود و خواستگارش و همچنین ذکر شرایط ازدواج (مانند میزان مهریه)، دادخواستی مبنی بر دادخواست تجویز ازدواج را به طرفیت پدر مطرح نمایید و تمام مشخصات پسر از جمله شغل، میزان درآمد و… را ذکر نمایید.
اطلاع‌رسانی به ولی: دادگاه موظف است مراتب درخواست ازدواج را به پدر یا جد پدری اطلاع دهد.
مهلت: پس از ابلاغ به ولی، دادگاه به وی فرصت می‌دهد تا دلایل موجه خود را برای مخالفت با ازدواج به دادگاه ارائه کند.
صدور اجازه از سوی دادگاه: اگر ولی در این مدت دلیل موجهی ارائه نکند یا دلایل او از نظر دادگاه قابل قبول نباشد، دادگاه می‌تواند رأساً اجازه ازدواج را صادر کند. در این صورت، دختر می‌تواند با ارائه حکم دادگاه به دفتر ازدواج، نسبت به ثبت رسمی عقد خود اقدام کند.
عدم حضور یا فقدان ولی: در صورتی که پدر و جد پدری در قید حیات نباشند یا به دلایلی امکان دسترسی به آنها وجود نداشته باشد، نیز دختر می‌تواند با مراجعه به دادگاه و طی مراحل قانونی، اجازه ازدواج را از دادگاه دریافت کند.
نکات مهم:
سن بلوغ: منظور از «بلوغ» در ماده ۱۰۴۳، بلوغ شرعی است که برای دختران ۹ سال تمام قمری است. اما در رویه قضایی، معمولاً به بلوغ جسمی و عقلی نیز توجه می‌شود.
دلیل موجه: تشخیص «موجه» بودن یا نبودن دلیل مخالفت ولی با دادگاه است. دلایلی مانند اختلاف سنی زیاد، عدم صلاحیت اخلاقی خواستگار، یا عدم تمکن مالی او می‌توانند از جمله دلایل موجه باشند. اما مخالفت‌های سلیقه‌ای یا بدون دلیل منطقی، موجه تلقی نمی‌شوند.
مشاوره حقوقی: توصیه می‌شود قبل از هر اقدامی، دختر و خانواده‌اش با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشورت کنند تا از روند قانونی و حقوق خود آگاه شوند.
جمع بندی:
قانون مدنی ایران با وضع ماده ۱۰۴۳، تعادلی ظریف بین احترام به جایگاه پدر یا جد پدری در خانواده و حق انتخاب و تصمیم‌گیری دختر در مورد ازدواج برقرار کرده است. در حالی که اصل بر لزوم کسب اجازه از ولی قهری است، قانونگذار با پیش‌بینی سازوکاری قانونی، از تضییع حقوق دختر در مواقعی که ولی بدون دلیل موجه از دادن اجازه خودداری می‌کند، جلوگیری می‌نماید. این سازوکار، که شامل مراجعه به دادگاه و طی مراحل قانونی است، به دختر این امکان را می‌دهد که در صورت لزوم، بدون اذن پدر یا جد پدری، نسبت به ازدواج خود اقدام کند. با این حال، توصیه می‌شود که قبل از هر اقدامی، مشاوره با یک وکیل متخصص در امور خانواده صورت گیرد تا از روند قانونی و حقوق طرفین آگاهی کامل حاصل شود.
){kind=link}
بدون دیدگاه