صیغه ساعتی(صیغه موقت)چیست؟

 صیغه ساعتی چیست؟

یکی از انواع عقدهایی که طبق قوانین اسلام مجاز به انجام آن هستیم، صیغه موقت است. صیغه ساعتی شرایط خاص خودش را دارد و باید حتما زمان و مهریه آن مشخص باشد. عده صیغه یک روزه یکی از مهم ترین مواردی است که باید به آن توجه داشت. قبل از اینکه عده صیغه موقت را بیان کنیم، باید عده را توضیح دهیم. عده به مدت زمانی گفته می شود که زن پس از جدایی یا مرگ همسر خود مجاز به ازدواج مجدد نباشد. این عده بسته به شرایط هر فرد می تواند متفاوت باشد.

عده ازدواج موقت یا صیغه چه یک روزه باشد، چه یک ساعته، باید رعایت شود. بعد از تمام شدن ازدواج موقت یا بخشش آن از طریق شوهر، اگر فرد عادت ماهیانه داشته باشد، باید به مدت 2 حیض کامل در عده بماند. اما اگر فرد به هر دلیلی عادت ماهیانه نشود و یائسه باشد، باید عده خود را به مدت 45 روز نگه دارد. 

در صورتی که زن پس از ازدواج موقت باردار شود، عده عقد موقت او تا پایان زایمان وی خواهد بود و نمی توان عده را پس از 45 روز پایان داد. نکته مهمی که باید توجه داشت این است که اگر زن یائسه باشد، باز هم نگه داشتن عده ضروری است

ممکن است دو فرد صیغه موقت در میان یکدیگر اجرا کرده باشند، اما هیچ دخولی میان آنها صورت نگرفته باشد. طبق حکم شرعی و نظر بسیاری از مراجع، ازدواج موقت بدون دخول عده ندارد. البته اگر با فردی دخول صورت گرفت و صیغه موقت نیز اجرا شده باشد، برای ازدواج با همان فرد نیازی به رعایت عده صیغه موقت نیست و می‌توان مجددا بدون توجه به عده، صیغه موقت را با همان فرد اجرا کرد. اما اگر دخول صورت بگیرد، حتما برای ازدواج با فرد دیگری چه به صورت موقت چه به صورت دائم، باید عده رعایت شود.

عده صیغه موقت باید حتما از سوی زن رعایت شود، در غیر این صورت صیغه جدید صحیح نبوده و حرام است. طبق توضیحات داده شده، حداقل زمان عده برای صیغه ساعتی و موقت 45 روز است که برای زنان یائسه نیز صدق می‌کند. به غیر از شرایط عده، موارد دیگری نیز وجود دارند که تحت عنوان حکم شرعی صیغه ساعتی شناخته می‌شوند که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:

برای اینکه عقد موقت (ساعتی یا روزانه) صحیح باشد، باید حتما شرایط انعقاد آن رعایت شود. یکی از این شرایط، مدت زمان عقد موقت و مهریه عقد است که باید مشخص شده باشند. اگر این دو مورد رعایت نشوند، عقد موقت صحیح نبوده و کاملا باطل است و از نظر قانونی نیز مورد تایید نیست. 

حکم شرعی صیغه ساعتی(موقت)

در خصوص حکم شرعی صیغه ساعتی باید گفت که از نظر اکثر فقهای شیعه انجام صیغه ساعتی، بلامانع بوده و مورد قبول خواهد بود. البته باید توجه داشت که اهل سنت به طور کلی صیغه موقت را حرام دانسته ولی شیعیان امامی آن را بر اساس آیه ۲۴ سوره نساء صحیح می‌دانند.

ذکر مهریه در صیغه موقت و صحت آن ضروری است. به طوری که فرد باید توانایی پرداخت مهریه پس از عقد موقت را داشته باشد و این مبلغ را به طور کامل پس از تمام شدن زمان عقد پرداخت کند.

زمان عقد موقت نیز باید از همان ابتدا مشخص شود، به طور مثال اگر صیغه موقت برای یک ساعت خوانده شود، پس از اتمام یک ساعت، آن دو نفر دیگر به هم محرم نیستند. پس باید به زمان تعیین شده برای صیغه موقت توجه داشت.

نکته مهم دیگر اینکه فرقی نمی کند که صیغه شما چند ساعت یا چند روز طول کشیده باشد، همه صیغه‌ها اعم از یک ساعته، یک روزه و حتی چند ساعته، عده دارند و باید دقت کنید که طبق حکم شرعی ازدواج موقت، باید عده را نگه داشت.

شرایط صیغه ساعتی(موقت)

برای این که صیغه ساعتی به درستی خوانده شود لازم است شرایطی رعایت گردد. حال یکی از پرسش های مهمی که در این خصوص مطرح می شود این است که شرایط صیغه ساعتی برای زوجین چیست که در ادامه مقاله این شرایط مورد بررسی قرار می گیرد.

یکی از شرط های ضروری در صیغه محرمیت ساعتی عاقل، بالغ و رشید بودن هر دو طرف است. در واقع از آن جایی که تعیین مهریه رکن صحت صیغه ساعتی است، زن و مرد باید اهلیت داشته باشند یعنی عاقل، بالغ و رشید باشد. از طرف دیگر اجرای صیغه ساعتی با زنی که در عده وفات یا عده طلاق است ممنوع است و آن صیغه از نظر شرعی صحیح نمی باشد.

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که بر اساس ماده 1048 قانون مدنی، امکان اجرای صیغه ساعتی با خواهر زن وجود ندارد و این ازدواج باطل می باشد. از طرف دیگر برای صحیح دانستن صیغه ساعتی لازم است که دختر باکره با اذن پدر یا جد پدری خود این عمل را انجام دهد. البته دختر غیر باکره نیاز به اذن شخص یا مرجع خاصی ندارد. همچنین تعیین مهریه و مدت در این نوع از نکاح ضروری می باشد.

عدم تعیین مدت و مهریه در صیغه ساعتی باعث بی اعتباری و بطلان آن می شود و ماده 1076 قانون مدنی در این خصوص مقرر می دارد:« مدت نکاح منقطع باید کاملاً معین شود.» بنابراین طرفین باید به صورت دقیق مشخص کنند که مدت صیغه چند ساعت است و میزان مهریه چقدر می باشد.

متن صیغه ساعتی  

در خصوص متن صیغه ساعتی باید توجه داشت که این صیغه توسط عاقد قابل خواندن می باشد و عاقد می تواند از هردو طرف وکالت بگیرد که در این صورت ابتدا به وکالت از خانم می گوید: «زَوَّجتُ مُوکِّلَتی (نام خانم) مُوَکَّلی (نام آقا) فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ عَلَی المَهر المَعلُوم» سپس به وکالت از آقا می گوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ لِمُوَکِّلی (نام آقا).» و پس از آن مرد می گوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ».

از طرف دیگر اگر عاقد صرفا از طرف زن وکالت داشته باشد در این صورت می گوید: «زَوَّجتُکَ نَفسِی فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهرِالمَعلُوم » و آقا بلافاصله می گوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ». همچنین اگر خانم از آقا وکالت بگیرد، صیغه به این صورت خوانده می شود که خانم ابتدا می گوید:« «زَوَّجتُک نَفسِی، فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهر المَعلُوم» بعد از آن از طرف آقا می گوید: «قَبِلتُ التزویج لموکِّلی (علی)»

همچنین لازم به ذکر است که پس از تعیین مهریه و مدت این صیغه توسط خود زن و مرد و بدون عاقد هم قابل خواندن می باشد یعنی زن در ابتدا می گوید: «زَوَّجتُکَ نَفسِی فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهرِالمَعلُوم » سپس آقا بلافاصله می گوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ».

مدارک لازم برای صدور صیغه نامه ساعتی

برخی از افراد پس از خوانده صیغه ساعتی به جهت اثبات راحت رابطه زوجیت، به دنبال صدور صیغه نامه محضری هستند. از طرف دیگر برای صدور آن تهیه کردن مدارکی ضروری می باشد. حال در این بخش از مقاله فهرست مدارک لازم برای صدور صیغه نامه ساعتی بیان می شود که به شرح زیر است: 

اصل مدارک هویتی زوج و زوجه نظیر شناسنامه و کارت ملی همراه با کپی آن باید به عاقد ارائه شود.

ارائه دو قطعه عکس ۳ در ۴ زن و مرد ضروری می باشد. 

اگر دختره باکره است و پدر وی در قید حیات باشد، باید مدارک هویتی اجازه نامه پدر یا جد پدری ارائه شود.