همه ما به خانواده نیاز داریم؛ جایی که احساس امنیت کنیم و به ما عشق بورزند. اما کودکانی هستند که به دلایل مختلف از این نعمت بزرگ محروم مانده‌اند. فرزندخواندگی راهی است برای فراهم کردن یک خانه گرم و پر از محبت برای این کودکان و در عین حال، فرصتی برای خانواده‌هایی است که آرزوی داشتن فرزند دارند.
فهرست مطالب
تعریف:
فرزندخواندگی به معنای آن است که یک فرد یا زوجی، با تصمیم آگاهانه و از روی عشق، مسئولیت تربیت و نگهداری از کودکی را که فرزند بیولوژیکی‌شان نیست، بر عهده بگیرند. این فرآیند، یک رابطه حقوقی است که به موجب آن، فرد یا افرادی با حکم دادگاه، به عنوان پدر و مادر قانونی کودک شناخته می‌شوند.
تغییرات مهم در قانون فرزندخواندگی
به تازگی، اصلاحات مهمی در قانون فرزندخواندگی اعمال شده است که فرصت‌های جدیدی را برای خانواده‌ها و کودکان فراهم می‌کند. مهم‌ترین این تغییرات عبارتند از:
امکان فرزندخواندگی برای خانواده‌های دارای فرزند: پیش از این، اولویت با خانواده‌های بدون فرزند بود. اما اکنون، خانواده‌هایی که از قبل فرزند دارند نیز می‌توانند سرپرستی کودک دیگری را بر عهده بگیرند. این تغییر، فرصت بیشتری برای کودکان نیازمند سرپرست فراهم می‌کند تا در کانون گرم خانواده رشد کنند.
امکان فرزندخواندگی برای زنان مجرد بالای ۳۰ سال: بر اساس قانون جدید، زنان مجرد بالای ۳۰ سال نیز می‌توانند درخواست فرزندخواندگی بدهند. این امر، فرصتی برای زنانی که تمایل به سرپرستی کودک دارند اما ازدواج نکرده‌اند، فراهم می‌آورد.
افزایش حداکثر سن کودک برای فرزندخواندگی: در قانون قبلی، فقط کودکان زیر ۱۲ سال می‌توانستند به فرزندخواندگی سپرده شوند. اما اکنون، این محدوده سنی تا ۱۶ سال افزایش یافته است. این تغییر، فرصت بیشتری برای نوجوانان برای یافتن خانواده فراهم می‌کند.
تغییر در نحوه واگذاری املاک: در گذشته، واگذاری بخشی از املاک متقاضیان به نام فرزندخوانده الزامی بود. اما در قانون جدید، این تصمیم به قاضی سپرده شده است. قاضی با بررسی شرایط خانواده و مصلحت کودک، در مورد این موضوع تصمیم‌گیری می‌کند. این تغییر، انعطاف بیشتری در فرآیند فرزندخواندگی ایجاد می‌کند.
امکان فرزندخواندگی کودکان بدسرپرست: پیش از این، فقط کودکان بی‌سرپرست می‌توانستند به فرزندخواندگی سپرده شوند. اما اکنون، کودکانی که در خانواده‌های نامناسب و بدسرپرست زندگی می‌کنند و عدم صلاحیت والدین آنها توسط مراجع قانونی احراز شود، نیز می‌توانند به صورت «امین موقت» یا «دائمی» به فرزندخواندگی سپرده شوند. این تغییر، حمایت بیشتری از کودکانی که در معرض خطر هستند، فراهم می‌کند.
معیارهای جدید برای ارزیابی صلاحیت:
علاوه بر معیارهای قبلی مانند صلاحیت رفتاری، اخلاقی و تمکن مالی، مواردی همچون نداشتن سوء پیشینه مؤثر، سطح تحصیلات و سن متقاضیان (به ویژه تناسب آن با سن کودک) نیز در ارزیابی صلاحیت خانواده‌ها در نظر گرفته می‌شود. این امر به انتخاب بهترین خانواده برای کودک کمک می‌کند.
این تغییرات مهم، نشان‌دهنده توجه بیشتر قانون‌گذار به مصلحت کودکان و تسهیل فرآیند فرزندخواندگی است.
چه کسانی می‌توانند فرزندخوانده داشته باشند؟
اگر شما هم مانند بسیاری از افراد دیگر، آرزوی داشتن فرزند دارید و می‌خواهید به کودکی بی‌سرپرست یا بدسرپرست کمک کنید، می‌توانید درخواست فرزندخواندگی بدهید. در ایران، شرایط خاصی برای متقاضیان فرزندخواندگی وجود دارد که در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست به آنها اشاره شده است. بر اساس ماده ۵ این قانون، و با توجه به تغییرات جدید، افراد زیر می‌توانند سرپرستی کودکان و نوجوانان را از سازمان بهزیستی درخواست کنند:
- زوج‌هایی که پنج سال از ازدواجشان گذشته و فرزندی ندارند، به شرطی که حداقل یکی از آنها بالای ۳۰ سال سن داشته باشد.
- زوج‌هایی که فرزند دارند، به شرطی که حداقل یکی از آنها بالای ۳۰ سال سن داشته باشد.
- زنان مجرد بالای ۳۰ سال (منحصراً برای سرپرستی دختران).
نکات مهم :
- اگر پزشک قانونی تشخیص دهد که زوجی قادر به بچه‌دار شدن نیست، شرط ۵ سال از ازدواج برداشته می‌شود.
- اگر متقاضیان از بستگان کودک باشند، دادگاه می‌تواند با در نظر گرفتن مصلحت کودک، برخی از شرایط را نادیده بگیرد.
- اولویت با زوج‌های بدون فرزند، سپس زنان مجرد و در نهایت زوج‌های دارای فرزند است.
- زوج‌های جوان‌تر از ۵۰ سال در شرایط مساوی نسبت به زوج‌های مسن‌تر در اولویت هستند.
- درخواست باید توسط هر دو زوج به صورت مشترک ارائه شود.
- بنابراین، مردان مجرد نمی‌توانند درخواست فرزندخواندگی بدهند.
شرایط عمومی متقاضیان فرزندخواندگی
قانون برای حمایت از کودکان، شرایط عمومی دیگری را نیز برای متقاضیان در نظر گرفته است. بر اساس ماده ۶ قانون حمایت از کودکان، درخواست‌کنندگان باید دارای شرایط زیر باشند:
- پایبندی به انجام واجبات دینی و پرهیز از محرمات
- نداشتن سابقه کیفری مؤثر
- وضعیت مالی مناسب (شغل ثابت، درآمد کافی، مسکن مناسب و بیمه پایه و تکمیلی)
- عدم حجر (عدم ممنوعیت از تصرف در اموال)
- سلامت جسمی و روانی و توانایی نگهداری و تربیت کودک
- عدم اعتیاد به مواد مخدر، روانگردان و الکل
- صلاحیت اخلاقی
- عدم ابتلا به بیماری‌های واگیردار یا صعب‌العلاج
- اعتقاد به یکی از ادیان رسمی ذکر شده در قانون اساسی
- سرپرستی کودکان ایرانی توسط اتباع خارجی: سرپرستی کودکان ایرانی فقط به اتباع ایرانی سپرده می‌شود. اتباع ایرانی مقیم ایران می‌توانند با رعایت قوانین و با حکم دادگاه، سرپرستی کودکان را بر عهده بگیرند. اتباع خارجی و زنان ایرانی که همسر خارجی دارند، نمی‌توانند متقاضی باشند، مگر اینکه همسر خارجی نیز تابعیت ایرانی داشته باشد.
شرایط اختصاصی متقاضیان فرزندخواندگی:
در ادامه، شرایط اختصاصی هر یک از گروه‌های متقاضی را مرور می‌کنیم:
-
زوج‌های بدون فرزند:
گذشت پنج سال از ازدواج یا تشخیص عدم امکان فرزندآوری
سن بالای ۳۰ سال برای حداقل یکی از زوجین
-
زنان مجرد:
سن بالای ۳۰ سال
عدم داشتن فرزند (به جز سرپرستی بستگان نزدیک)
امکان سرپرستی فقط برای دختران (موارد استثنا با نظر دادگاه)
داشتن مسکن مستقل
-
زوج‌های دارای فرزند:
سن بالای ۳۰ سال برای حداقل یکی از زوجین
تناسب سنی بین فرزندان و کودک مورد نظر
واگذاری کودک با جنسیت متفاوت با فرزندان بلامانع است.
محدودیت در تعداد فرزندان (با جزئیات ذکر شده در متن قبلی)
چه کودکانی را می‌توان به فرزندخواندگی پذیرفت؟
کودکانی که شرایط زیر را داشته باشند، می‌توانند به فرزندخواندگی سپرده شوند:
عدم شناسایی والدین و جد پدری
فوت والدین و جد پدری و وصی قانونی
سپردن کودک به بهزیستی با حکم قضایی و عدم مراجعه والدین یا وصی پس از دو سال
عدم صلاحیت والدین یا وصی برای سرپرستی به تشخیص دادگاه
سامانه ملی فرزندپذیری و شروع فرآیند
متقاضیان باید درخواست خود را از طریق سامانه فرزندپذیری ثبت کنند. بهزیستی پس از بررسی اولیه، نظر خود را به دادگاه ارائه می‌دهد و دادگاه قرار سرپرستی آزمایشی ۶ ماهه صادر می‌کند.
جمع بندی:
در این مقاله، به بررسی جامع موضوع فرزندخواندگی، به عنوان فرصتی برای کودکان نیازمند سرپرست و خانواده‌های مشتاق فرزند، پرداختیم. فرزندخواندگی نه تنها هدیه‌ای از جنس عشق است، بلکه یک فرآیند قانونی است که با هدف تامین مصلحت کودک و ایجاد یک خانواده پایدار برای او طراحی شده است.
تغییرات اخیر در قانون فرزندخواندگی، با فراهم کردن امکان سرپرستی برای خانواده‌های دارای فرزند، زنان مجرد بالای ۳۰ سال و افزایش حداکثر سن کودکان، گامی مهم در جهت حمایت بیشتر از کودکان و تسهیل این فرآیند برداشته است.
همچنین، معیارهای جدید ارزیابی صلاحیت خانواده‌ها و امکان فرزندخواندگی کودکان بدسرپرست، نشان از توجه قانون‌گذار به انتخاب بهترین گزینه برای کودک دارد. در نهایت، با معرفی سامانه ملی فرزندپذیری، فرآیند درخواست و پیگیری این موضوع تسهیل شده و متقاضیان می‌توانند با طی مراحل قانونی و داشتن شرایط لازم، این مسئولیت خطیر و در عین حال پر از عشق را بر عهده بگیرند و به کودکی نیازمند، فرصتی دوباره برای زندگی در کانون گرم خانواده هدیه دهند.
برای راهنمایی و مشاوره با ما در ارتباط باشید.
بدون دیدگاه