گواهی انحصار وراثت چیست؟
گواهی انحصار وراثت به فرآیندی حقوقی گفته می‌شود که در آن پس از فوت یک شخص، بازماندگان وی برای تعیین رسمی و قانونی ورثه و سهم هر یک از آن‌ها، اقدام به اخذ گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف محل آخرین اقامتگاه متوفی می‌کنند. این گواهی، سندی رسمی است که نشان می‌دهد چه کسانی وارث هستند و چه نسبتی با متوفی دارند.
اخذ گواهی انحصار وراثت، اولین قدم برای انجام هرگونه اقدام قانونی نسبت به اموال و دارایی‌های فرد فوت‌شده، مانند تقسیم ترکه، فروش ملک، انتقال سهام، حساب بانکی و… است.
فهرست مطالب
درخواست گواهی انحصار وراثت
هر یک از وراث یا نماینده قانونی آن‌ها می‌توانند به عنوان «درخواست‌کننده» برای دریافت گواهی انحصار وراثت اقدام کنند. نیاز به رضایت همه ورثه نیست و اقدام یک نفر کافی است.
مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت
مرحله ۱: تهیه و تکمیل مدارک
در ابتدا، باید مدارک لازم را که در ادامه آورده شده جمع‌آوری و فرم‌های مربوطه را تکمیل کنید.
مرحله ۲: ثبت دادخواست در شورای حل اختلاف
با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست انحصار وراثت ثبت می‌شود و به شورای حل اختلاف مربوط به آخرین اقامتگاه متوفی ارجاع می‌گردد.
مرحله ۳: انتشار آگهی در روزنامه (فقط در صورت تعدد ورثه)
در صورتی که وراث بیش از یک نفر باشند، آگهی در روزنامه کثیرالانتشار منتشر می‌شود تا اشخاص ثالث در صورت وجود، بتوانند اعتراض خود را اعلام کنند. این آگهی معمولاً برای مدت ۳۰ روز منتشر می‌شود.
مرحله ۴: بررسی پرونده و صدور گواهی
پس از پایان مهلت قانونی، شورای حل اختلاف در صورت نبود اعتراض، گواهی انحصار وراثت را صادر می‌کند.
مدارک لازم برای اخذ گواهی انحصار وراثت
- شناسنامه و کارت ملی متوفی (در صورت وجود)
- گواهی فوت (صادره از ثبت احوال)
- استشهادیه محضری وراث
- فرم استشهادیه شامل نام و مشخصات وراث و امضای سه نفر شاهد است. این فرم باید نزد دفاتر اسناد رسمی به ثبت برسد.
- فرم استشهادیه شامل نام و مشخصات وراث و امضای سه نفر شاهد است. این فرم باید نزد دفاتر اسناد رسمی به ثبت برسد.
- شناسنامه و کارت ملی تمام وراث
- وصیت‌نامه رسمی (در صورت وجود)
- اصل و کپی عقدنامه (در صورت وجود همسر دائم)
- فرم درخواست انحصار وراثت
هزینه‌های گواهی انحصار وراثت
هزینه‌های مربوط به انحصار وراثت شامل موارد زیر می‌باشد:
- هزینه ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
حدود ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان بسته به نوع درخواست - هزینه انتشار آگهی روزنامه
بسته به اندازه آگهی و نوع روزنامه (کثیرالانتشار یا محلی) متفاوت است، حدود ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان - هزینه استشهادیه محضری
بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان (در دفاتر اسناد رسمی) - هزینه حق‌الزحمه وکالت (در صورت استفاده از وکیل)
بسته به توافق با وکیل متغیر است و الزامی نیست. همچنین شما میتوانید بصورت تلفنی از خدمات کارشناسان ما استفاده کنید .
سامانه‌های مرتبط با انحصار وراثت
-
سامانه ثنا : برای ثبت‌نام و احراز هویت الکترونیکی متقاضیان جهت ثبت دادخواست انحصار وراثت در سامانه عدل ایران. جهت دریافت اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سوالات متداول سامانه ثنا را مطالعه بفرمایید.
-
سامانه عدل ایران : جهت ثبت و پیگیری دادخواست‌های قضایی از جمله انحصار وراثت.
-
سامانه ثبت احوال: برای دریافت گواهی فوت متوفی به‌صورت اینترنتی.
بنابراین، متقاضیان می‌توانند با استفاده از این سامانه‌ها برخی از مراحل انحصار وراثت را به‌صورت غیرحضوری انجام دهند، اما برای تکمیل فرآیند، مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و شورای حل اختلاف همچنان ضروری است.
مدت زمان دریافت گواهی انحصار وراثت
- در صورت نبود ورثه متعدد یا اعتراض: بین ۱۵ تا ۳۰ روز کاری
- در صورت انتشار آگهی و لزوم رسیدگی به اعتراضات: ممکن است تا ۲ الی ۳ ماه طول بکشد
نکات مهم و سوالات متداول
-
۱. آیا داشتن وصیت‌نامه مانع انحصار وراثت است؟
خیر. حتی اگر متوفی وصیت‌نامه داشته باشد، ورثه موظف‌اند گواهی انحصار وراثت بگیرند. وصیت‌نامه فقط در تعیین نحوه تقسیم اموال (تا یک‌سوم) مؤثر است.
۲. آیا لازم است همه وراث حضور داشته باشند؟
خیر، حضور یکی از وراث یا نماینده قانونی او برای ثبت دادخواست کافی است. اما برای اجرای کامل فرآیند، حضور اطلاعات همه وراث (شناسنامه و…) الزامی است.
۳. اگر کسی از وراث در خارج از کشور باشد چه باید کرد؟
در این صورت می‌توان با گرفتن وکالتنامه رسمی از کنسولگری ایران در کشور محل اقامت او، مراحل را ادامه داد.
۴. گواهی انحصار وراثت چقدر اعتبار دارد؟
این گواهی دائمی است و تاریخ انقضا ندارد. اما در صورت مشخص شدن ورثه جدید یا کشف وصیت‌نامه بعدی، امکان اصلاح یا ابطال آن وجود دارد.
نتیجه گیری
انحصار وراثت یکی از مهم‌ترین اقدامات حقوقی پس از فوت هر فرد است. بدون این گواهی، امکان انتقال قانونی اموال و دارایی‌ها وجود ندارد. با آگاهی از مراحل، مدارک و هزینه‌های لازم میتوانید این فرآیند را با کمترین دغدغه طی کنید.
در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر یا اقدام از طریق وکیل پایه یک دادگستری، میتوانید با کارشناسان حقوقی ما در تماس باشید.
بدون دیدگاه